Sociale klasse: Het volgende beschermde kenmerk?

In dit artikel duiken we in de prangende vraag of sociale klasse erkend moet worden als een beschermd kenmerk. Op dit moment onderzoeken we het huidige juridische landschap en onderzoeken we de mogelijke impact van het uitbreiden van bescherming naar sociale klasse.

Het huidige juridische landschap 

De Equality Act 2010 (EqA) fungeert als een juridische vesting die mensen beschermt tegen discriminatie op het werk en in de maatschappij op basis van negen beschermde kenmerken: leeftijd, handicap, geslachtsverandering, huwelijk en geregistreerd partnerschap, zwangerschap en moederschap, ras, godsdienst of overtuiging, geslacht en seksuele geaardheid. 

De EqA gaat verder door ook betrekking te hebben op associatie en perceptie. Dit betekent dat de bescherming verder gaat dan het persoonlijke bezit van een kenmerk - het omvat ook degenen die ermee gepercipieerd of geassocieerd worden. Deze expansieve benadering biedt een verhoogde bescherming tegen discriminatie in verschillende aspecten van het leven.

Sociale klasse aanpakken: Een ontbrekende schakel? 

Onder de Equality Act is sociale klasse geen beschermd kenmerk. In het Verenigd Koninkrijk is de sociale ongelijkheid op de werkplek groot. Slechts 7% gaat naar een onafhankelijke, betalende school, maar ongeveer 71% van de topmilitairen, 75% van de toprechters, 51% van de toonaangevende journalisten en 61% van de topartsen hebben een dergelijke opleiding genoten. Denk hier eens over na: Twee baby's geboren op dezelfde dag, in hetzelfde ziekenhuis, maar voorbestemd voor een heel ander leven door de omstandigheden van hun ouders. De ene gaat naar een flat, de andere naar een herenhuis. Vanaf dat punt is het levenspad maar al te vaak voorbestemd. 

Als je daar de last van de verlammende collegegelden en de crisis rond de kosten van levensonderhoud bij optelt, worden de hindernissen voor mensen uit de arbeidersklasse alleen maar groter. Beurzen zijn schaars en nauwelijks voorhanden en maken nauwelijks een deuk in het streven naar sociale mobiliteit. 

Een oproep tot verandering 

In 2020 heeft het Trade Union Congress (TUC) zijn stem verheven en ervoor gepleit om sociale klasse te erkennen als tiende beschermde eigenschap binnen de Equality Act. De ambitie? Het bevorderen van een meer inclusieve werkomgeving voor mensen van wie de rol verweven is met hun sociale klasse. Bij het kiezen van een werkplek staan gelijkheid en diversiteit voorop. Als de gelijkheid op de werkplek wordt ondermijnd door acties die verband houden met sociale klasse, ontstaat er een dilemma. 

Cyprus en India hebben al grondwettelijke beperkingen ingesteld op discriminatie op basis van klasse, wat licht werpt op een mogelijke achterstand van het Verenigd Koninkrijk op dit gebied. Dit nodigt ons uit om na te denken over de vraag of de tijd is gekomen voor het Verenigd Koninkrijk om deze kloof te overbruggen en zich aan te sluiten bij de wereldwijde stappen in de richting van sociale gelijkheid. 

Indirecte discriminatie

Het ontrafelen van de lagen van indirecte discriminatie onthult een complex scenario. Er is sprake van indirecte discriminatie wanneer een werkgever een bepaling, criterium of praktijk toepast die voor iedereen geldt, ook voor mensen met beschermde kenmerken. Deze PCP benadeelt mensen met dergelijke kenmerken echter onevenredig, waardoor ze in een bijzonder nadelige positie verkeren. Wanneer deze onevenwichtigheid zich voordoet en de PCP niet als evenredig wordt beschouwd om een legitiem doel te bereiken, is er sprake van indirecte discriminatie. 

Het scenario onderzoeken 

Denk eens aan een geval waarin de eis wordt gesteld om aan een universiteit van de Russell Group te hebben gestudeerd. Dit schijnbaar onschuldige criterium kan individuen met een arbeidersachtergrond mogelijk benadelen - zowel individueel als in groep. Natuurlijk streven werkgevers naar de best gekwalificeerde kandidaten. Dit is waarschijnlijk hun legitieme doel. Maar wanneer ontslag of weigering om iemand in dienst te nemen gebaseerd is op de bezochte universiteit of zelfs op het accent, verschuift de bewijslast. Het wordt een uitdaging voor de werkgever om aan te tonen dat dit in verhouding staat tot een legitiem doel. Gezien de hindernissen die mensen uit de arbeidersklasse moeten overwinnen om kwalificaties te behalen, kan dit inderdaad een vruchtbare bodem voor rechtszaken vormen als sociale klasse een beschermd kenmerk wordt.

Het streven naar 'welzijn' 

Op het gebied van werving en selectie is de zoektocht naar goed afgerond kandidaten is gebruikelijk. Dit vertaalt zich vaak in het zoeken naar kandidaten met diverse ervaringen, mogelijk inclusief een tussenjaar of reizen. Maar het probleem is: dergelijke verwachtingen kunnen mensen uit de arbeidersklasse benadelen. Het bekostigen van een tussenjaar of uitgebreide reizen kan voor velen financieel buiten bereik liggen, waardoor ze alleen al vanwege hun sociaaleconomische status 'minder goed afgerond' lijken. 

Intimidatie: Buiten de werkplek 

Als je buiten de werkplek stapt, weerklinken de echo's van discriminatie op grond van sociale klasse. Voetbalstadions, microkosmossen van de samenleving, getuigen van deze realiteit. Gezangen als "voer de scousers" en "meld je aan, meld je aan, je krijgt nooit een baan" weerklinken onder Liverpool-fans. Deze beschimpingen gaan terug naar de jaren 80, een tijd van welig tierende werkloosheid in Liverpool. Het gezang impliceert op subtiele wijze armoede en weerspiegelt een dieper liggend maatschappelijk probleem. 

Gezien de recente arrestaties voor tragedie gezang van Chelsea fans over Hillsborough, vraag je je af: Moet het toepassingsgebied niet worden uitgebreid tot het bespotten van de arbeidersklasse of armoede? Vooral in tijden van crises in de kosten van levensonderhoud lijkt het bevorderen van respect en empathie in het publieke debat van het grootste belang. 

Alledaags taalgebruik oefent macht uit en versterkt vaak onbedoeld maatschappelijke tegenstellingen. Termen als "Chav," "Toff," "bin dippers," of zelfs "standaard uitgebreid" zich alleen richten op mensen op basis van hun sociaaleconomische achtergrond. Deze taalgerelateerde ongelijkheid benadrukt het belang van het erkennen en ontmantelen van stereotypen die in ons lexicon zijn verweven. 

Sociale klasse definiëren: Een juridisch raadsel 

Sociale klasse etsen in een wettelijk kader is het ontcijferen van het ingewikkelde tapijt van de samenleving. Sociologen definiëren sociale klasse als de classificatie van individuen op basis van hun beroep, waarbij artsen, advocaten en universiteitsprofessoren een hogere status krijgen dan ongeschoolde arbeiders. Binnen deze rollen bevinden zich macht, invloed en rijkdom - die elk verschillende maatschappelijke posities markeren. 

Werkgevers zijn vaak op zoek naar mensen met welbespraaktheid en een privé-opleiding, zij het op directe of indirecte wijze. De sociaaleconomische status van een individu, een combinatie van factoren zoals gezinsinkomen, opleidingsniveau, beroepsprestige en woonplaats, spelen allemaal een cruciale rol bij het bepalen van hun sociale klasse. 

Toch is sociale klasse niet altijd direct waarneembaar. Het labyrint van ingewikkeldheden kan wetgevers die belast zijn met de definitie ervan in verwarring brengen. Denk eens na: Moet iemand die ooit sociaaleconomisch benadeeld was, maar nu steviger in zijn schoenen staat, nog steeds beschermd worden? De mistige grenzen van sociale klasse vragen om introspectie. 

Een juridisch kader opstellen 

Hoewel de vaagheid van sociale klasse uitdagingen met zich meebrengt, is het geval van Grainger Plc v Nicholson [2010] ICR 360, EATbiedt een sprankje hoop. Dit precedent toont het vermogen van rechtbanken om juridische kaders te weven voor concepten die inherent ingewikkeld zijn. Hetzelfde kan gezegd worden van de status van werknemer, waar de jurisprudentie over overwerk aan de hand van een aantal factoren heeft gedefinieerd wat een werknemer is.  

Op zoek naar duidelijkheid 

Het definiëren van sociale klasse binnen een wettelijk kader vereist duidelijkheid. Ik pleit ervoor om rekening te houden met een laag inkomen, beperkte rijkdom, materiële deprivatie, achterstelling van gebieden en zelfs de beroepsachtergrond van de ouders van een werknemer tijdens hun tienerjaren. Deze meetbare categorieën zouden de basis kunnen leggen voor een samenhangend raamwerk, een raamwerk dat de nuances van sociale klasse verweeft in het weefsel van de Equality Act en dat de jurisprudentie in staat stelt zich in de loop van de tijd te ontwikkelen. 

Arbeidsrecht 

Op het gebied van arbeidsrecht blijft er een aanzienlijke kloof bestaan. Op dit moment blijft de bescherming van sociale klasse op het werk een optioneel streven. Classisme staat onberekenbaar, omdat het niet erkend wordt als een bruikbaar concept. 

Werkgevers hebben momenteel de macht om te discrimineren zonder juridische gevolgen. Denk hier eens over na: Kandidaten selecteren op basis van de universiteit die ze bezocht hebben, zoals het bevoordelen van afgestudeerden uit de Russell Group, beperkt inherent de kansen voor mensen uit lagere sociale klassen. Dit zal waarschijnlijk de sociale mobiliteit beperken.

Ongeziene barrières 

De ongelijkheid is opvallend, vooral op gebieden zoals advocatenkantoren. Mensen uit de arbeidersklasse en uit economisch achtergestelde milieus zijn duidelijk ondervertegenwoordigd. Kan dit als discriminatie worden beschouwd? Mijn standpunt is ja. Sociale klasse geeft vaak stilzwijgend vorm aan loopbaantrajecten, wat leidt tot onevenwichtigheden. 

Als het ondanks serieuze pogingen niet lukt om door te stoten naar hogere functies, wordt de kloof tussen werknemers uit de lagere en de middenklasse alleen maar groter. Om deze kloof te overbruggen, moeten werkplekken een cultuur van erkenning stimuleren, waarbij de impact van sociale klasse wordt aangepakt.

Een visie op verandering 

Waarom verschuiven we de lens niet naar holistische beoordeling tijdens het aannemen? Ik denk hierbij aan 'blinde werving', waarbij sollicitaties zonder persoonlijke identificatiemiddelen worden beoordeeld en alleen wordt gekeken naar vaardigheden en eigenschappen. Als sociale klasse een beschermd kenmerk zou zijn binnen de Equality Act, zou dat de weg vrijmaken voor een eerlijker beleid en inclusiviteit bevorderen. Deze transformatie zou een golf van gewetensvolle wervingsmanagers teweegbrengen.

Een oproep tot inclusie 

Hoewel andere beschermde kenmerken elkaar kunnen overlappen, kan sociale klasse duidelijk op zichzelf staan in discriminatiedebatten. Dit pleit voor haar unieke positie binnen de Gelijkheidswet. 

Stel je voor dat sociale klasse bescherming zou krijgen onder de Equality Act. Het resultaat? Een personeelsbestand dat meer inclusief, meritocratisch en sociaal mobiel is. Deze transformatie levert ook voordelen op voor werkgevers - een personeelsbestand dat durft te dromen, een diverse pool van inzichten, het sturen van beslissingen met een breder perspectief en een positieve impact op hun klantenkring. 

In het tapijt van recht en rechtvaardigheid zou het introduceren van sociale klasse als een waarborg een weefsel van ongekende inclusiviteit kunnen weven. Een wet met de kracht om werkplekken, de samenleving en de aspiraties van individuen die boven de beperkingen van omstandigheden willen uitstijgen, te verheffen. 

Als je hulp nodig hebt bij arbeidsrechtelijke kwesties, staat ons toegewijde team klaar om je te ondersteunen. 

Neem contact met ons op:

• Michael Michaeloudis: Hoofd Werkgelegenheid & Partner │ m.michaeloudis@rfblegal.co.uk │ 020 7613 7143
• Tariro Nyoka: Arbeidsrecht advocaat │ t.nyoka@rfblegal.co.uk │ 020 7613 7135
• Berin Karaaslan: Arbeidsrecht Paralegal │ b.karaaslan@rfblegal.co.uk

Extra info

• Nieuws Auteur:Michael Michaeloudis | Tariro Carmel Nyoka | Berin Karaaslan